گزارش آژانس بین المللی انرژی که اخیراً منتشر شده است، به دنبال توضیح تا حد امکان روندها و عدم قطعیت های جدیدی است که در طول انتقال انرژی با آن مواجه هستیم.
با وجود افزایش خطرات ژئوپلیتیکی، مانند اختلال در انتقال انرژی و تغییرات ناگهانی سیاسی، مدل بازار انرژی در حال تغییر است که منجر به رقابت شدید بین سوخت ها و فناوری های مختلف می شود.
گام بعدی در گذار به یک سیستم انرژی ایمن تر و پایدارتر قرار است در چارچوب یک بازار انرژی جدید انجام شود که مشخصه آن خطرات ژئوپلیتیکی مداوم و همچنین منابع نسبتاً فراوان سوخت و فناوری های متعدد است.
تحلیل های آژانس بین المللی انرژی نشان می دهد که در نیمه دوم دهه ۲۰۲۰ با عرضه بیش از حد نفت خام و گاز طبیعی مایع مواجه خواهیم شد. از سوی دیگر شاهد توسعه سریعتر فناوری های پاک به ویژه پنل های خورشیدی و باتری ها خواهیم بود.
در چنین شرایطی قیمت فناوری های پاک روند نزولی را دنبال می کند و رقابت پذیری آنها نسبت به سوخت های فسیلی افزایش می یابد. با وجود این شرایط، تسریع در توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر نیازمند سیاست های منطقی است.
گزارش Lazard نشان می دهد که هیچ شکافی بین هزینه تولید یک اسب بخار با سوخت های فسیلی و انرژی پاک در مقیاس وجود ندارد.
انرژی پاک با سرعت بی سابقه ای وارد سیستم انرژی جهانی می شود. به این ترتیب در سال 2023 بیش از 560 گیگاوات به ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر جدید اضافه شد، اما استقرار این نوع انرژی از نظر فناوری ها و کشورها یکسان نیست. جریان سرمایه گذاری برای پروژه های انرژی پاک سالانه به 2 تریلیون دلار نزدیک می شود که تقریباً دو برابر کل سرمایه گذاری در حامل های انرژی فسیلی از جمله بنزین، دیزل و گاز طبیعی است.
افزایش سرمایه گذاری در تولید انرژی پاک به افزایش ظرفیت تولید انرژی های تجدیدپذیر در منابع صنعتی از 4250 گیگاوات امروز به نزدیک به 10000 گیگاوات در سال 2030 تحت سناریوی "سیاست های اعلام شده" کمک می کند. اگرچه هدف مورد نظر کمتر از هدف سه گانه تعیین شده در "جام 28" است، اما منجر به کاهش سهم زغال سنگ در سبد تولید برق جهان خواهد شد.
از سوی دیگر، انتظار می رود که انرژی های تجدیدپذیر، همراه با انرژی هسته ای، بیش از نیمی از برق جهان را تا سال 2030 تامین کنند که 60 درصد ظرفیت تجدیدپذیر جدید اضافه شده در جهان در سال 2023 را تشکیل می دهد.
تولید پنل های خورشیدی در چین به تنهایی در مسیری قرار دارد که از تمام تقاضای برق فعلی ایالات متحده در اوایل دهه 2030 فراتر رود. با این حال، در چین و بقیه جهان سوالاتی در مورد اینکه ظرفیت تجدیدپذیر جدید چقدر سریع و کارآمد در سیستم های انرژی ادغام می شود و اینکه آیا توسعه شبکه و زمان صدور مجوز می تواند همزمان انجام شود، وجود دارد.
در چنین شرایطی، عدم سیاست گذاری مناسب و هزینه بالای سرمایه گذاری منجر به توقف پروژه های انرژی پاک در بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه می شود. روند اخیر انرژی پاک در اقتصادهای پیشرفته تصویر متفاوتی را ارائه می دهد، با شتاب در برخی مناطق و کاهش سرعت در برخی دیگر، از جمله کاهش شدید فروش پمپ حرارتی در اروپا در نیمه اول سال 2024. پیشرفت در سایر تعهدات کلیدی COP28 با تاخیر مواجه شده است.
هدف دوبرابر کردن بهره وری انرژی تا سال 2030 می تواند انتشار گازهای گلخانه ای را بیش از هر چیز دیگری کاهش دهد، اما با توجه به سیاست های امروزی دور از دسترس است. از سوی دیگر، فناوری های اثبات شده نیز برای کاهش قابل توجه انتشار متان از عملیات سوخت های فسیلی در دسترس هستند، اما تلاش ها در این زمینه ناکافی است.