در روزهایی که تب استفاده از خودروهای برقی در سراسر جهان بالا گرفته است. به نظر می رسد تهران نیز به گروه شهرهایی پیوسته است که تمایل دارند ناوگان حمل و نقل عمومی خود را برقی کنند. در این راستا شهرداری تهران طی دو سال گذشته با همکاری و حمایت شورای شهر اقداماتی را در خصوص نوسازی و برقی سازی ناوگان مسافربری پایتخت انجام داده تا جایی که معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در تفاهم نامه ای در نظر گرفت که تهران در آستانه حمل و نقل برقی قرار دارد و علیرغم فرسودگی ناوگان در این شهر، شهرداری و شورای شهر تهران گویا تلاش کرده اند تا رویکردی همه جانبه به این موضوع داشته باشند حمل و نقل الکتریکی حمل و نقل به منظور کاهش ترافیک به هر وسیله. خودروها سفارشی می شوند و انتشار آلاینده های سمی کاهش می یابد. در عین حال، این ادعا که پایتخت در آستانه حمل و نقل برقی قرار دارد در مقایسه با استانداردهای جهانی و اتفاقاتی که در شهرهای بزرگ می گذرد، تا حدودی اغراق آمیز به نظر می رسد.
آیا تهران در آستانه حمل و نقل برقی ایستاده است؟!
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران چندی پیش طی تفاهم نامه ای از عملکرد شهرداری و شورای شهر فعلی دفاع کرد و مدعی شد این شهر مهم کشور با اقدامات اخیر در آستانه حمل و نقل برقی ایستاده است. به نظر می رسد این ادعا ناشی از قراردادی است که شهرداری با چین برای تامین بخشی از خودروهای مورد نیاز ناوگان پایتخت منعقد کرده است.
بر اساس این قرارداد، تهران وارد 2500 اتوبوس 12 متری، 25000 تاکسی سدان برقی، 2500 تاکسی چهار چرخ متحرک، 10000 دستگاه مینی ون و 150000 موتورسیکلت برقی می شود. این آمار در مقایسه با حضور مدل های دیزلی در شهرها چندان رضایتبخش به نظر نمی رسد. اگرچه این اقدام شهرداری را می توان گامی مهم برای شروع برقی سازی ناوگان تلقی کرد، اما سرعت اجرا و فاصله آن با برقی شدن ناوگان عمومی و حتی استانداردهای جهانی چیزی است که این ادعا را «اما و اگر» می کند.
طرح شهرداری نتوانست ناوگان فرسوده تهران را نجات دهد
آمارها نشان می دهد بخش بزرگی از ناوگان مسافربری پایتخت از فرسودگی گذشته است. طبق آمار بیش از 60 درصد اتوبوس ها، 80 درصد مینی ون ها و 70 درصد تاکسی های این شهر از رده خارج هستند و باید هر چه سریع تر نوسازی شوند.
اما به گفته محسن هرمزی; از آغاز به کار مدیریت شهری ششم، موضوع توسعه حمل و نقل عمومی بار دیگر مورد توجه شهرداری تهران قرار گرفت و تلاش شد تا با امضای قراردادهایی برای واردات، سیستم حمل و نقل عمومی از نظر کمی و کیفی بهبود یابد. حمل و نقل پیشرفته و اتوبوس های دوستدار محیط زیست از چین» به نظر می رسد سرعت اجرای این طرح برای نجات ناوگان بی جان و بسیار آلوده تهران در یک سال و نیم گذشته کافی نبوده است.
اگرچه در قرارداد شهرداری تهران با چین اعداد زیادی دیده می شود، اما تا به امروز تنها 10 اتوبوس وارد تهران شده و قرار است به زودی در یکی از مناطق مورد استفاده قرار گیرد. یعنی با گذشت بیش از یک سال از انعقاد این قرارداد و پرداخت قسمت زیادی از هزینه های آن، هنوز اتفاق مهمی رخ نداده است که تهران را حتی به شهری با ناوگان برقی نزدیک کند.
رشد خرید و استفاده از اتوبوس های برقی در بازار ایران بسیار کندتر و کمتر از بازارهای جهانی است و تنها در ماه های اخیر گام اولیه در راستای برقی سازی ناوگان مسافربری پایتخت برداشته شده است، اما در همزمان و با ورود ناوگان برقی برای حمل و نقل شهری مانند تهران، ابتدا باید به فکر تولید برق باشیم.نیاز کشور به زیرساخت های برق
موضوع دیگر نیاز کشور به زیرساخت های برق است، بنابراین با فرض دسترسی کامل این خودروها به شهر تهران، طرح شلوغ شهر شکست نخواهد خورد. زیرساخت هایی مانند ایستگاه های شارژ و برنامه ریزی برای ارائه خدمات برای این خودروها اخیرا کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این اولین بار نیست که اتوبوس های برقی به سمت شهر تهران افتتاح می شود. پیش از این شاهد ورود اتوبوس ها به صورت محدود بودیم که پس از مدت کوتاهی و به دلایل نامعلومی، استفاده از آن ها در ناوگان شهری کشور برچیده شد.
در شرایط کنونی صنعت داخلی و با توجه به کمبود ارز در کشور و مشکل تامین ارز مورد نیاز تولیدکنندگان، شکست چنین طرحی منجر به هدر رفت سرمایه ملی و تاخیر در تولید خواهد شد. برنامه های توسعه . بنابراین بهتر است شهرداری با برنامه ریزی دقیق تری به دنبال تحقق اهداف خود باشد و به فکر ادامه این طرح و ایجاد زیرساخت های لازم باشد. زیرساخت های مربوط به انرژی و برق نیز می باشد. در حالی که مناطق مختلف تهران حداقل دو ساعت در روز با قطعی برق مواجه هستند و احتمال افزایش این روند در سال آینده وجود دارد، مشخص نیست چه آینده ای برای خودروهای برقی و البته ناوگان اتوبوسرانی برقی متصور است. شرایط پیچیده تامین برق در کشور، پروژه های برق را با سرعت بیشتری به شکست نزدیک کرده است.
فاصله ناوگان تهران با آمار جهانی
از سوی دیگر باید در نظر داشت که تهران هنوز با شهرهای بزرگ فاصله دارد و در برقی سازی ناوگان پیشرو است. در این میان، آمارهای منتشر شده توسط اتحادیه اروپا نشان می دهد که بازار اتوبوس های شهری در نیمه اول سال جاری 45 درصد رشد داشته است و آلمان و اسپانیا پیشتاز هستند. چین و آمریکا نیز به عنوان پیشروان استفاده از اتوبوس های برقی در سال های اخیر رشد چشمگیری در این بازار داشته اند.
همین آمار نشان می دهد که رشد خرید و استفاده از اتوبوس های برقی در بازار ایران بسیار کندتر و کمتر از بازارهای جهانی است و تنها در ماه های اخیر اولین گام در جهت برقی شدن ناوگان مسافربری پایتخت برداشته شده است. . به نظر می رسد قبل از ورود ناوگان برقی برای حمل و نقل شهری مانند تهران، باید همزمان به فکر تولید فعلی برق بود و به موازات آن به سمت برقی شدن حرکت کرد.