پس از کش و قوس های فراوان و بیش از یک سال، در آستانه تشکیل دولت چهاردهم، هیات وزیران در دولت سیزدهم، کنترل واردات خودروهای فرسوده را اعلام کرد. بر اساس این آیین نامه، اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند نسبت به ثبت درخواست و واردات خودرو اقدام کنند. برای درخواست دیگر نیازی به کارت بازرگانی نیست و مردم می توانند خودروهایی را با خدمات پس از فروش از شرکت های مختلف کشور وارد کنند. اما این آیین نامه نیز با وجود استقبال فعالان اقتصادی و خودرویی دچار مشکلاتی است. در این لیست سن خودروهای قابل واردات بین 3 تا 5 سال است و مشخص نیست چرا نمی توان خودرویی با سن عملیاتی یک سال یا کمتر وارد کرد.
یکی از نکات مثبت این آیین نامه، موضوع واردات ارزی خودرو به جای ارز متقاضی است. این روند باعث می شود بسیاری از ایرانیانی که در خارج از کشور ارز دارند، بتوانند خودرو وارد کنند. این موضوع نیز منجر به واردات ارز صادراتی می شود که صادرکنندگان در سال های گذشته با خودرو وارد کشور نمی شدند. آنچه در ادامه می خوانید میزگرد آنلاینی است که فعالان و کارشناسان خودرو در آن حضور دارند.
مشکل واردات خودرو با حجم موتور 2500 سی سی حل می شود
جلال رشیدی کوچی عضو سابق شورای اسلامی شهر
واردات خودروهای نو و کارکرده قانونی است که به تصویب مجلس نمایندگان رسیده است. نزدیک به یک سال است که منتظر مقررات واردات خودروهای فرسوده هستیم. ساعت ها صرف این لیست شد.
90 درصد این آیین نامه همان آیین نامه ای است که در مجلس گذشته دنبال کردیم. شرایط تامین ارز، واردات توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و ضوابط واردات همه در مجلس گذشته تعیین شد. مقررات قابل تغییر هستند و ثابت نیستند. مسلم است که تغییرات لازم در دولت استاد ایجاد خواهد شد.
ما نباید وارد فضای سیاسی شویم. مهم این است که قانون واردات خودرو به نفع مردم اعمال می شود، چه در دولت قبل، چه در دولت آقای مادزیکیان و چه هر دولت دیگری. ما شاهد واکنش بازار خواهیم بود. در ماجرای واردات خودرو چند نکته وجود دارد که مانع از ایجاد این شیرینی در ذائقه مردم شده است. متاسفانه دولت سیزدهم عوارض گمرکی را بسیار قابل توجه افزایش داد و به همین دلیل یک خودروی بنزینی 17 هزار دلاری به 40 هزار دلار در بازار رسید.
واردکنندگان هم محدود شدند و نوعی رانت شکل گرفت. این مسائل باعث شد واردات ناکارآمد باشد. اما با این آیین نامه که تصویب شده شاهد حضور خودروهای زیادی در کشور خواهیم بود.
فرض کنید حباب بازار خودرو به تازگی ترکیده است. بسیاری از شرکت هایی که صادرات داشتند، بخشی یا مقدار زیادی از ارزی را که به دست می آوردند به کشور وارد نمی کردند. اما به نظر می رسد با تسهیل واردات خودرو شاهد ورود این ارز به کشور باشیم.
در مورد حجم موتور 2500 سی سی هم باید اشاره کنم که بخش قابل توجهی از خودروها متعلق به تویوتا لندکروزر و لکسوس هستند. اما به نظر من مشکلات ارزی، کارت بازرگانی و ... که در آیین نامه بود نیز برطرف شده است. مشکل واردات خودروهای با حجم موتور 2500 سی سی نیز حل می شود.
این آیین نامه شامل یک سری مسائل ساده است که با بخشنامه قابل حل و تغییر است. مثلاً بحث واردات خودروی 3-5 ساله قابل حل است و ظاهراً فقط خواسته اند در لیست چیزی بنویسند وگرنه خودرویی که یک روز کار کرده است به عنوان ماشین دوم درج می شود - ماشین دستی و قابل واردات است. البته به نظر من این شرایط جای نگرانی ندارد و قابل حل است.
واردات خودرو ارز را باز می گرداند
مهدی خطیبی، مدیرعامل سابق ایران خودرو
اگر بخواهیم به بحث واردات خودروهای نو و کارکرده بپردازیم با 5 موضوع یا سوال مواجه می شویم. یک نکته سالی است که این خودروها تولید شدند.
موضوع دوم بحث تامین ارز و نحوه انجام آن است.
موضوع سوم این است که چه کسانی می توانند این خودروها را وارد کنند.
مورد چهارم بحث تعرفه واردات و پنجمین مورد بحث حجم موتور و کلاس و ... است.
یکی از مهمترین سوالاتی که باید به آن پاسخ داده شود بحث عرضه ارز است. در تمام سال هایی که واردات خودرو را ممنوع کردند، دلیل اصلی آن افزایش تقاضا برای ارز و در نتیجه افزایش قیمت دلار بود. این در حالی است که بارها پیشنهاد واردات خودرو از ارز صادراتی و یا ارز ایرانیان خارج از کشور شده است. از این منظر معتقدم این مقررات درست است و از این بهانه گرانی ارز جلوگیری می کند.
دو ویژگی مهم در آن نهفته است؛ تنها چیزی که وجود دارد این است که ۹ میلیارد دلار ارز صادراتی ما دیگر موجود نیست و بحث واردات خودرو می تواند به بازگشت این ارز به کشور کمک کند. مورد دوم این است که; برخی از شهروندان خارج از کشور تمایل داشتند دلارهای خود را به ریال در داخل سرمایه گذاری کنند و واردات خودرو یکی از راهکارهای مهمی است که می تواند به سرمایه گذاری ایرانیان خارج از کشور در ایران کمک کند. طبیعتاً کشورهای مبدأ واردات محدود به اروپا، ژاپن و کره است. در حالی که برخی از برندها در این محدوده دارای شرکای بین المللی هستند، مشخص نیست که وظیفه واردات شرکتی که در مکان های خارجی مستقر در کشورهای دیگر تولید می کند چیست.
در سال های اخیر برای واردات تویوتا کمری هیبریدی که در ژاپن تولید نمی شود با مشکل مواجه شده ایم. بنابراین باید مشخص شود که خودروساز مادر باید ژاپنی باشد یا در ژاپن تولید شود.
سوال اساسی این است: چرا واردات را محدود کردیم؟ چرا واردات را به 3 تا 5 سال محدود کردند؟ بسیاری از خودروهای دنیا پس از چند ماه استفاده با افت شدید قیمت مواجه می شوند. چرا نمی توانیم این خودروها را با قیمت مناسب بخریم؟
واردات با منابع ارزی تخصیص یافته باعث افزایش نرخ ارز نمی شود
حسین سلاح ورزی، رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران
صرف نظر از توضیحات مختلف در خصوص تاخیر در تصویب و ابلاغ این آیین نامه که در دولت سیزدهم تکلیف قانونی بود و اجرایی نشد، باید اذعان داشت که اجرای آن می تواند تاثیر جدی بر کارایی بازار خودرو داشته باشد.
این اثر برای وسایل نقلیه کار، وسایل نقلیه تجاری و وسایل نقلیه مسافربری اعمال می شود. علاوه بر این، تاثیر قابل توجهی بر خودروهای سواری خواهد داشت. این فرآیند به خدمات لجستیکی کشور کمک می کند و در نهایت ارزش افزوده بخش خدمات کشور و رشد اقتصادی را افزایش می دهد. علاوه بر این، واردات خودرو باعث کاهش مصرف سوخت در کشور و همچنین کاهش میزان آلایندگی می شود. اما بحث ارز یکی از بحث های ماه های اخیر بوده و تنها مانعی که مسئولان دولتی در خصوص واردات خودرو مطرح کرده اند، بحث تامین ارز است.
گفته شد منابع تامین ارز باید مشخص باشد و به سمت ارز حاصل از صادرات و یا از مبدأ متقاضی باشد. بانک مرکزی به عنوان متولی ارز، توجیهات و منطق خاص خود را داشت. از یک سو معتقد بودند که برای تامین نیاز واحدهای تولیدی به مواد اولیه نیاز به ارز حاصل از صادرات غیرنفتی دارند. علاوه بر این، آزمایش های عجیبی نیز در این زمینه انجام شده است.
به عنوان مثال، شرکت هایی که می خواستند خودرو یا قطعات چینی وارد کنند، در ازای صادرات غیرنفتی، موظف شدند این کار را انجام دهند. در مقطعی شاهد بودیم که خودروسازان صادرکننده پسته شدند. یعنی پسته صادر می کردند تا در ازای آن خودرو یا لوازم یدکی وارد کنند. این صادرات غیرنفتی نیز رقابت مخربی ایجاد کرد. مثلا قیمت جهانی پسته ایران را از بین بردند.
آنها همچنین معتقد بودند که اگر شخصی خودرویی را با ارز بومی متقاضی وارد کند، این روند منجر به افزایش تقاضا برای ارز و در نهایت افزایش قیمت ارز در بازار می شود. اما خوشبختانه کنترل انتظارات تورمی در پی اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری منجر به کنترل نرخ ارز در کشور شد.
در ماده 3 این آیین نامه آمده است که بخشی از ارز می تواند حاصل صادرات کالا و خدمات باشد، بخشی از آن می تواند شامل سرمایه گذاری خارجی و در یک مورد عمدا یا غیرعمد به جای اصطلاح ارز با مبدأ متقاضی، اصطلاح استفاده از ارز با منشاء خارجی است یعنی لزوماً به پولی اطلاق می شود که شخص در خارج از کشور مالک آن است و نیازی به عرضه داخلی آن از کف بازار نیست.
به طور کلی، منابع بزرگ ارز در خارج از کشور وجود دارد. بنابراین انتظار دارم که تاثیر منفی بر بازار ارز نداشته باشد و صادرات غیرنفتی کشور را افزایش دهد. همچنین یکی از وعده های آقای طیب نیا به عنوان یکی از ارکان اقتصادی دولت چهاردهم حذف اجباری ارز از صادرات با نرخ تعیین شده توسط بانک مرکزی در سامانه نما است. یعنی این ارز دیگر با قیمت 44 هزار تومان در سامانه نمایش داده نمی شود و به قیمت روز به فروش می رسد. این انتشار باعث افزایش عرضه ارز توسط صادرکنندگان غیرنفتی می شود و شاهد افزایش قیمت ارز نخواهیم بود.
اما عدم قطعیت در مورد این آیین نامه اولین تبصره ماده 6 است که از سود بازرگانی صحبت می کند. در این تفاهم نامه آمده بود که نرخ سود تجارت باید به گونه ای باشد که امتیاز اقتصادی خاصی برای واردکنندگان ایجاد نکند. اما اگر نرخ سود تجاری به تدریج افزایش یابد، توجیه واردات از بین خواهد رفت.
این بدان معناست که افزایش سود تجاری با توجیه یارانه به خودروسازان داخلی نباید اتفاق بیفتد. در خصوص ثبت درخواست خودرو برای افراد حقیقی باید حداقل بروکراسی اداری انجام شود تا مردم بتوانند به راحتی خودرو را برای واردات ثبت کنند.
قدمت خودرو یکی از نکات عجیب در آیین نامه واردات خودروهای کارکرده است
علی خسروانی، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران
بر اساس این آیین نامه، واردات خودرو بدون ثبت نام فاقد اعتبار است. یعنی افرادی که واردکننده خودرو می شوند باید قبل از واردات درخواست ثبت کنند. در گذشته خودرو ابتدا وارد گمرک می شد و سپس درخواست ثبت می شد. بنابراین ثبت درخواست پس از ورود خودرو فاقد اعتبار است. در مقاله دیگری به سن خودرو پرداخته شده است.
در این آیین نامه آمده است که خودرو باید بین 3 تا 5 سال سن داشته باشد که عجیب است. من نفهمیدم چرا نمیتونی ماشین 2 ساله وارد کنی. موضوع دیگر تمرکز بر استاندارد خلیج عربی در این آیین نامه است.
چراغ مه شکن در استاندارد خلیج عربی الزامی نیست اما چراغ مه شکن در استاندارد ایران الزامی است. نکته دیگر مربوط به برند و کشور سازنده است.
در این مقررات آمده بود که واردات باید از کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی باشد. کره جنوبی قبلا موضوع بحث بود، اما با ذکر این کشور سردرگمی از بین می رود. خودروهایی مانند کیا و هیوندای در کشورهای حوزه خلیج فارس موجود است و می توان آنها را خریداری کرد. علاوه بر این، واردات این خودروها برای مصرف کنندگان داخلی نیز جذاب است. چرا که هم خدمات پس از فروش این خودروها به صورت گسترده در کشور موجود است و هم قطعات زیادی برای این خودروها وجود دارد.
وسایل نقلیه مشمول این آیین نامه شامل خودروهای سواری، وانت، وانت، مینی بوس، اتوبوس، کامیون، کامیون و تریلر می باشد. واردات کامیون های کوچک یکی از موارد مهم در این آیین نامه است.
بسیاری از علاقه مندان به واردات خودروهای آفرود تمایل داشتند. با این سیستم امکان واردات این خودروها وجود خواهد داشت.
در مورد ممنوعیت واردات خودروهای با موتور 2500 سی سی باید بگویم که احتمال واردات تدریجی این خودروها وجود دارد. علاوه بر این به نظر نمی رسد در صورت آزادسازی واردات این خودروها، حجم زیادی از واردات به این خودروها اختصاص پیدا نکند. در گذشته میزان واردات خودرو با این حجم موتور کمتر از 5 درصد کل واردات بوده است.