صادرات قطعات خودرو ایران به روسیه چهار برابر شد

تولید خودرو در سال جاری با مشکلات زیادی همراه بود. قیمت گذاری اجباری زنجیره تامین را تحت فشار زیادی قرار داده و حجم سفارشات این صنعت از خودروسازان به بیش از 100 هزار میلیارد تومان رسیده است. این روند از ابتدای سال باعث کاهش تولید شده است و اکنون به مرحله ای رسیده است که تولید عملاً به دلیل کمبود برق در صنایع دو روز در هفته است. این امر به خودی خود بر تولید خودرو و قطعات یدکی تاثیر منفی می گذارد و ست خواهد داشت. اما قرار است پیش فروش خودروسازان زودتر آغاز شود و مقدمات آن شامل ایجاد حساب نمایندگی و غیره است. این مرحله ای است که در صورت ادامه می تواند به تولید آشفته کمک کند. در این زمینه با ابراهیم دوست زاده از اعضای انجمن صنایع همگن قطعات کشور به گفت وگو نشستیم.

وضعیت تولید در قطعات یدکی و خودروسازی در ماه های اخیر چگونه است؟ آیا ما تغییر کرده ایم و اوضاع بهتر شده است؟

نسبت به ماه قبل تغییر کرده ایم اما متأسفانه این تغییرات در همه زمینه ها در جهت منفی بوده است. تیراژ تولید تا حدودی کاهش یافت و شرایط پرداخت و بدهی خودروسازان به قطعه ساز بسیار بدتر از ماه قبل شد.

برای برخی از دوستان ما شرایط غیرقابل تحمل شده است. دسته پرداخت به قدری ضعیف، دیرهنگام و ناچیز است که تولیدکننده نمی تواند مواد اولیه محصولاتی را که در طول ماه به مشتری تحویل می دهد، تهیه کند. ما حتی نمی توانیم هزینه مواد اولیه را پوشش دهیم، چه برسد به هزینه دستمزد و … برای بسیاری از قطعه سازان این امر به یک امر عادی تبدیل شده است.

در این شرایط شاهد هستیم که خودروساز اقدام به پیش فروش محصولات کرده است. قیمت محصولات جدید تا حدودی تعدیل شده است. این روند را چگونه ارزیابی می کنید؟ با این حال، پس از مدت ها، فروش شروع شد. آیا با این وضعیت به افزایش تولید خواهیم رسید؟

این تصمیمات درست آنقدر دیر می آید که بعد از مرگ سهراب تبدیل به یک دوز می شود. قرار بود این عملیات در فروردین یا قبل از سال انجام شود. این بدان معناست که قیمت ها باید خیلی زودتر تغییر می کرد.

این تغییر به نفع مصرف کننده و تولید کننده بوده است. اگر قیمت ها به روز می شد امروز تفاوتی بین قیمت کارخانه و بازار نمی دیدیم. این یک گفتگوی بزرگ ناعادلانه برای مصرف کننده نهایی است.

انرژی و زنجیره تامین این خودروساز به قدری فرسوده شده است که این به روز رسانی قیمت کمکی فوری به آنها نخواهد کرد. این بدان معنا نیست که بد است. با این حال، این کار درستی است. اما ما نمی دانیم که چه عمدی در مورد آن بوده است.

سفارشات زنجیره تامین از خودروساز به بیش از 100 هزار میلیارد تومان رسیده است. چه مقدار پول می توان پمپاژ کرد و چقدر می توان از بانک ها دریافت کرد؟ همچنین در شرایط بسیار آشفته، بدهی خودروسازان اغلب پرداخت نمی شود، موجودی و امتیاز عرضه کننده نزد بانک ها کاهش می یابد و در نهایت وام به قطعه ساز تعلق نمی گیرد. از آنجایی که اعتبارسنجی ها به صورت آنلاین انجام می شود و عدم قبولی در بازرسی باعث کاهش اعتبار قطعه ساز می شود.

متأسفانه همه این مشکلات ریشه در قیمت گذاری دستورالعمل دارد که بارها درباره آن صحبت کرده ایم و راه به جایی نمی برد. قیمت گذاری اجباری هم تولیدکننده و هم مصرف کننده را متضرر می کند و تنها افرادی که از آن سود می برند تجار هستند.

آیا تولید با این ویژگی ها کاهش چشمگیری خواهد داشت؟

قطعا پایین خواهد آمد. زمان می برد تا این پیش فروش ها اتفاق بیفتد و پول وارد شود. اما به هر حال بخشی از آن به زنجیره تامین و بخشی دیگر به خود شرکت های خودروسازی پرداخت می شود تا بسیاری از خلاءها مانند تسهیلات بانکی و غیره را پر کنند. اما امیدواریم شرایط به گونه ای پیش برود که شرایط را بدتر از وضعیت فعلی نکنیم.

قطعه سازان نیز با بحران برق مواجه هستند. چند روز در هفته برق قطع می شود؟

برق در بسیاری از استان ها دو روز در هفته قطع می شود. این در حالی است که برخی از شهرهای صنعتی دو روز در هفته تعطیل هستند و هفته ای دو روز دیگر تعطیل هستند. این بدان معناست که شهر صنعتی تقریباً چهار روز از قطعی برق رنج می برد. بسیاری از تامین کنندگان و پیمانکاران سازنده قطعات یدکی در شهرهای صنعتی هستند. در یکی از شهرهای صنعتی چندین چاه آب وجود دارد که بخشی از آن در ناحیه (قسمت) الف و بخشی دیگر در ناحیه ب قطع شده است. یعنی چهار روز در هفته نیمی از آب شهرک صنعتی قطع می شود.

در مورد برق، با وجود اینکه یک هفته پیش اطلاع رسانی شده بود، خسارت عمده ای به تجهیزات تولید وارد شد. در برخی استانداری ها دو روز و در برخی استانداری ها سه روز در هفته برق قطع می شود. در این دو سه روز کل شهرک صنعتی در روزهای شنبه و سه شنبه تعطیل نیست و بخشی دیگر در روزهای دوشنبه و چهارشنبه تعطیل است.

نیمی از بخش های خدماتی شهرک صنعتی در یک روز و نیمی دیگر در روز دیگر قطع می شود. چاه های آب هم همین طور است و این مسائل برای ما مشکل ساز شده است.

بسیاری از صاحبان واحدهای صنعتی دیزل ژنراتور را با قیمتی 10 برابری خریداری کرده اند. اما دیزل به ندرت در دسترس است. شرکت نفت با موافقت وزارتخانه سهمی را به ما واگذار کرد که متاسفانه جوابگوی نیاز ما نیست. این وضعیت تولید ماست و هنوز باید اکسیژن را جیره بندی کنند!

این مشکل چقدر بر کاهش تولید تاثیر می گذارد؟

دو روز در هفته برق قطع می شود و با احتساب 6 روز کاری 33 درصد کار به دلیل قطعی برق از بین می رود. این در حالی است که تاثیر این قطعی برق بیش از 33 درصد است. تامین کنندگان ما نیز در برخی روزها دچار قطعی برق می شوند. برخی از دستگاه های CNC و دستگاه های خاص آسیب دیده اند و قطع برق به دستگاه ها آسیب می زند.

آیا افزایش تعرفه واردات لوازم یدکی مونتاژکار که در سال جاری اجرایی شد تاثیری بر تولیدکنندگان قطعات یدکی داشته است یا فقط مربوط به نصاب مونتاژکننده است؟

این افزایش تعرفه تاثیر قابل توجهی بر قطعه سازانی که نرخ داخلی سازی بالایی دارند، نداشته است. البته از نظر خاصی برای ما بهتر شده است زیرا برخی مونتاژکنندگان در داخل به خودکفایی این قطعات روی آورده اند.

همزمان، مدیرعامل گروه بهمن با دعوت از مدیران عامل زنجیره تامین، همایش خودکفایی و درونی سازی را راه اندازی کرد. این به نفع قطعه ساز است به شرطی که از این وضعیت به خوبی استفاده شود.

تعرفه معمولا ابزار خوبی برای احترام به حقوق مصرف کننده و سازنده قطعات است. با استفاده از این ابزار و خط کش می توان بازار را به خوبی کنترل کرد تا حق مصرف کننده نهایی و حق قطعه ساز و تولید کننده داخلی ضایع نشود.

شرایط همکاری با روسیه چیست؟ گفته می شود قرارداد نهایی در این زمینه امضا نشده است.

در ربع 1402 هجری قمری نسبت به سال 1401 هجری قمری صادرات لوازم یدکی خودرو به ارزش ریال بیش از 4 برابر شد. یکی از دلایل آن حضور قطعه سازان در نمایشگاه روسیه بود.

در سال 1401 هجری قمری نسبت به سال بعد یک چهارم صادرات داشتیم. در حال حاضر در سه ماهه اول سال 1403 هجری قمری نسبت به سال قبل از آن افزایش صادرات داشته است. در این زمینه نمی توانم کارخانه یا قطعه خاصی را نام ببرم، زیرا به دلیل مسائل تحریمی ردیابی آن آسان است. این آماری است که دکتر گداری مدیرکل صادرات غرب آسیا و روسیه اعلام کرده است.

آیا این قطعات قبلا تولید شده اند یا با توجه به نیاز روس ها قطعات جدیدی در دستور کار قرار گرفته است؟

در این گردنبند انواع تکه ها وجود دارد. برخی از قطعات را می توان بدون تغییر یا با حداقل تغییرات در صنعت خودرو روسیه استفاده کرد. برخی از قطعات نیز به طور کامل با توجه به نیاز آنها طراحی و تولید می شوند.

با توجه به اینکه هر دو کشور ممنوع هستند، چرا این صادرات مشکل ساز می شود و چه کسی می تواند دوباره ما را تحریم کند؟

برخی از تولیدکنندگان داخلی با وجود تحریم ها، همچنان با کشورهای اروپایی و آسیایی که در واقع مخفیانه و خاموش هستند، ارتباط دارند. البته در این راستا به مقدار کم صادرات دارند و بیشتر برای واردات مواد اولیه همکاری می کنند. بنابراین علیرغم اعمال تحریم ها علیه ما، از ذکر نام این شرکت ها و قطعات تولیدی آنها خودداری می کنیم.

آیا صادرات به روسیه با رشد مرتبط است؟

در سال 1402 نسبت به سال 1401 این صادرات چهار برابر شد. در سه ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته ایم. در خصوص نمایشگاه روسیه که از یکشنبه هفته آینده آغاز می شود، 50 هیئت تجاری و افراد 22 شرکت در این نمایشگاه حضور داشتند.