نامه علی آبادی به عارف درباره وضعیت قیمت خودرو

به نظر می رسد بحث قیمت گذاری خودرو وارد مراحل جدیدی شود و احتمالاً در دولت جدید تغییراتی در این حوزه رخ خواهد داد. تقریباً همه سیاستمداران شاغل در صنعت خودرو، از هیأت رقابت گرفته تا وزارت امنیت، بر اشتباه بودن رویه موجود در بحث قیمت گذاری خودرو اتفاق نظر دارند. با این حال، هنوز عزم جدی برای تغییر این رویه اشتباه وجود ندارد. بر این اساس خودروها همچنان به صورت قرعه کشی به فروش می رسند و هر بار میلیون ها نفر برای تعداد کمی خودرو برنده می شوند. این مشکل به دلیل قیمت بسیار بالا و اسپرد برنده این قرعه کشی است. برنده این قرعه کشی می تواند به مدت دو تا چهار سال معادل درآمد یک کارگر کسب کند. این روند تا زمانی ادامه خواهد داشت که قیمت ها بر اساس تقاضا تعیین شود. اما در دولت جدید در حوزه قیمت گذاری خودرو چه اتفاقی خواهد افتاد؟ در این زمینه با احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان کشور گفت وگو کردیم.

آخرین جایگاه قیمت خودرو در دولت جدید کجا بوده و آیا تغییراتی رخ داده است؟

نه، شرایط مثل قبل است. اما آقای علی آبادی در سمت وزیر حراست نامه ای در خصوص وضعیت قیمت گذاری به معاون اول رئیس جمهور آقای عارف نوشتند. آقای عارف نیز در کمیته اقتصادی دولت موضوع را مطرح کردند و ما نیز در این زمینه توضیحاتی ارائه کردیم. قرار است تصمیمات جدیدی در این زمینه اتخاذ شود. اما تاکنون خبری از نتایج این دیدار در دست نیست.

چه افرادی دیگر در این جلسه حضور داشتند؟

افراد زیادی در جلسه کمیته اقتصادی شرکت کردند اما نماینده شورای رقابت تایید کرد که 22 ماه است که خودروسازان افزایش قیمتی را اعمال نکرده اند. سازمان حمایت همچنین اعلام کرد برای رسیدن به قیمت تمام شده باید حداقل 70 تا 80 درصد به قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا اضافه شود.

آیا این افزایش قیمت 70 تا 80 درصدی پیشنهادی سازمان یارانه باید برای همه خودروها اعمال شود؟

نه برای برخی خودروها باید 70 تا 80 درصد افزایش قیمت اعمال شود. این عدد سقف افزایش قیمت خودرو است. اما این افزایش قیمت برای همه خودروها لحاظ نشده است.

آیا این تشریفات در انتظار آغاز انتصاب وزیر جدید است؟

احتمالاً، اما این مسائل با آقای عارف، معاون ارشد رئیس جمهور مطرح شده است و امیدواریم در آینده شاهد تحولی در این بخش باشیم.

نظر شما در مورد وزیر جدید چیست؟

طی نامه ای خطاب به آقای قالیباف رئیس شورای اسلامی حمایت خود را از ایشان اعلام کردیم. از آنجا که آنها یک بدنه صنعتی بودند، به طور بالقوه برای صنایع بسیار مثبت بود. امیدوارم بتواند رای دهد. ما به آنها خوشبین هستیم.

پیشنهاد شما به وزیر جدید در خصوص تصمیمات مهم مرتبط با صنعت خودرو چیست؟

واردات خودرو وجود دارد و باید ادامه یابد. اما پیشنهاد ما این است که صنعت خودرو از قیمت گذاری معاف شود. هفته گذشته با رئیس هیات رقابت جلسه ای داشتم و به او گفتم که الان بهترین زمان است که قیمت گذاری را به خودروسازان بسپارم. زیرا قیمت خودرو در بازار کاهش می یابد و همه چیز آماده است تا قیمت خودرو به سمت یک نرخ حرکت کند. بر این اساس مقرر شد شورای رقابت جلسات کارشناسی برگزار و در این خصوص تصمیم گیری کند.

قیمت خودرو چگونه باید آزاد شود؟

پیشنهاد ما این بود که جلسه ای با حضور مدیران عامل ایران خودرو و سایپا در هیات رقابت برگزار شود و سازوکاری برای فروش خودرو در سمت بازار فراهم شود. حتی پیشنهاد دادیم که برای هر شرکت دو محصول با فروش در لبه بازار تولید کنیم تا بتوانیم بازار را متعادل کنیم و به هیئت رقابت ثابت کنیم که این توانایی را داریم. از این رو خواستیم دو خودرویی را که نخبگان خودروسازان روی آن قرار دارند در حاشیه بازار بفروشیم و بعد از دو ماه آقایان شهادت دهند که با فروش این دو مدل خودرو، نه تنها اتفاقات منفی در بازار رخ نداده است. بازار، بازار خودرو و همچنین بازار کنترل و خودرو یک نرخی است و حاشیه قیمت کاهش یافته است. سپس ماشین های دیگر را از این طریق بفروشید. همچنان منتظر دعوت و برنامه شورای رقابت در این زمینه هستیم.

محصولات ایران خودرو نیز در حال پیش فروش هستند و صحبت از ثبت نام 2 تا 3 میلیون نفر در این طرح فروش است. آیا این پیش فروش به بازار کمک می کند یا همچنان شاهد شرایط قبلی خواهیم بود؟

متأسفانه چون همچنان سرکوب قیمت وجود دارد و اختلاف قیمت خودرو از کارخانه تا بازار زیاد است، خیلی ها به سمت این پیش فروش ها هجوم می آورند. 80 درصد آنها سرمایه گذار هستند. متأسفانه ما به دست خود مردم را رنج می دهیم. بعد قانون می گذاریم و به مادران چند فرزند سهمیه می دهیم. چرا در ایران خودرو و سایپا چنین قوانینی خلاف حقوق سهامداران تصویب می شود؟ بر اساس اشتباه تصویب می کنند و بر اساس همان قانون تصویب می کنند. یعنی می گویند حالا که اختلاف قیمت است باید به مادران سه فرزند ماشین بدهند.

به نظر شما این روند بحث سیستم فروش خودرو را جمع آوری می کند؟

مسئولان شورای رقابت و وزارتخانه به جمع بندی سامانه فروش خودرو رسیدند. قرار است فقط اطلاعات فروش در این سیستم وارد شود. یعنی شرکت ها اطلاعات فروش و خرید خودرو را در این سیستم ثبت می کنند. تمامی خودروسازان این فرآیند را دارند و ملزم به ثبت اطلاعات در این سامانه هستند.

به نظر شما با بازگشت فروش خودرو به خودروسازان، بازار کنترل می شود و شرایط تغییر می کند؟

اگر اجازه می دادند قیمت گذاری در دست خودروساز باشد، بازار کنترل می شد و قیمت ها یکسان می شد. در مقطعی این اجازه توسط یکی از خودروسازان صادر شد و قیمت محصولات آن شرکت به همین میزان شد. هر جا که نظام چند نرخی اجرا شده، شاهد رانت و فساد بوده ایم. اجازه بدهند قیمت ها در اختیار خود واحدها باشد تا بهتر مدیریت کنند. البته این بدان معنا نیست که آنها می خواهند با مشتریان بدرفتاری کنند. در قالب سازمان، قیمت ها به نفع مشتریان تنظیم می شود. به نظر می رسد در این صورت رقابت بین خودروسازان افزایش می یابد و خودروسازان احتمالا با ارائه گارانتی طولانی تری به دنبال جذب مشتری خواهند بود. این رقابت به نفع مصرف کننده و کمک به اقتصاد کشور خواهد بود. زیرا تک نرخی شدن خودرو باعث می شود پول های سرگردان بالای 8500 هیمت وارد تولید شود و خرج دلالی و مشاغل کاذب نشود.

برخی معتقدند حتی در صورت حذف قیمت‌گذاری و آزادسازی قیمت‌ها باز هم خودروساز برای تولید و تحویل خودرو دچار مشکل می‌شود و باز هم تا یک سال فروش وجود دارد؟

این افراد بدبین هستند. اگر خودروساز سودی به دست آورد، تقریباً مطمئناً می خواهد بیشتر تولید کند. در حال حاضر خودروسازان 100 هزار میلیارد تومان به قطعه ساز بدهکار هستند. این نیز به دلیل سرکوب مالی بود. اگر قیمت خودرو به عهده خودروساز گذاشته شود، قطعا به فکر سودجویی خواهند بود و تولید و عرضه را افزایش خواهند داد. علاوه بر این حداقل 10 خودروساز در انجمن داریم که آزادسازی قیمت ها رقابت زیادی را بین آنها ایجاد می کند. شورای رقابت بارها به ما گفته است که ایران خودرو و سایپا هیچ وقت فعالیت انحصاری نداشته اند. یعنی مثلا اجازه ورود خودروساز جدید را نمی دهند یا قیمت ها را طوری تعیین می کنند که دیگر شرکت ها نتوانند با آن رقابت کنند.

به نظر شما در صورت آزاد شدن قیمت، فروش یک ساله نیز باز می شود؟

اگر ماشین یک قیمت شود، بله; این روند تغییر می کند و درخواست نادرست ناپدید می شود. درخواست شرکت 80 درصدی مردم در ثبت نام، درخواستی نادرست برای سرمایه گذاری است. اما تک نرخی شدن باعث می شود مردم هر زمان که بخواهند خودرو بخرند و پس از آن خودروساز مجبور است برای مشتری فرش قرمز پهن کند و محصولاتش را به صورت اقساطی تحویل دهد.