بسیاری از خودروهای تصادفی که از اروپا و آمریکا وارد این کشور می شوند در نهایت به کشورهایی مانند روسیه و جمهوری های شوروی سابق قفقاز و آسیای مرکزی صادر می شوند. خودروها دومین صادرات مهم گرجستان پس از سنگ مس هستند. مجموع درآمد حاصل از صادرات مجدد خودرو در گرجستان در سه سال گذشته افزایش یافته است. بر اساس آمار منتشر شده، گرجستان در سال گذشته 2.1 میلیارد دلار خودرو صادر کرده است.
بازار خودروهای دست دوم به اندازه 40 زمین فوتبال!
گرجستان به دلیل اقتصادی بودن واردات خودروهای فرسوده به یکی از مراکز مهم در این زمینه تبدیل شده است. گروه های صنعتی گرجستان با اقداماتی مانند واردات و توزیع قطعات خودروهای مستعمل، ارائه خدمات و مونتاژ خودروهای وارداتی آمریکایی و اروپایی با قیمت های پایین تر و فروش و صادرات به سایر کشورها، خودروهای فرسوده باکیفیت و پیشرو را با موفقیت به بازارهای داخلی خود تزریق کرده اند. کشورها کشورهای دیگر از جمله اوکراین، سوئد، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و احتمالاً ایران در آینده.
در حومه پر گرد و غبار روستاوی (شهر صنعتی در 20 کیلومتری جنوب شرقی تفلیس، پایتخت گرجستان)، یک پارکینگ بزرگ وجود دارد. این منطقه که به وسعت بیش از 40 زمین فوتبال است، محل فروش هزاران خودرو است.
الکساندر نونیادزه، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو گرجستان، می گوید که امروزه گرجستان به عنوان یک قطب خودرو در منطقه عمل می کند، اما آینده دارای مشکلات و چشم اندازهایی است.
نونیادزه ادامه می دهد: بزرگترین چالش پیش روی گرجستان حفظ جایگاه خود در بازار به عنوان صادرکننده اصلی خودروهای کارکرده آمریکایی و اروپایی است. وی همچنین ادامه داد: اگر خودروسازان چینی بازار را در آسیای مرکزی و منطقه قفقاز به طور کامل توسعه دهند، گرجستان ممکن است عملکرد خود را به عنوان یک مرکز مهم از دست بدهد.
قزاقستان و قرقیزستان از مهم ترین خریداران خودروهای دست دوم هستند
خودروهای تصادفی و آسیب دیده اغلب از غرب با تخفیف قابل توجهی خریداری می شوند و سپس به بنادر گرجستان ارسال می شوند. این خودروها پس از تعمیر با سود کلان آماده فروش می شوند. این روزها به دلیل تحریم ها و جنگ، بازار خودروهای فرسوده در روسیه و اوکراین بسیار ضعیف شده است.
لاشا داربسلی، که برای انجمن واردکنندگان خودرو گرجستان کار می کند، می گوید: «وضعیت بسیار دشوار است، زیرا ما اوکراین را از دست دادیم. خریداران از قزاقستان و قرقیزستان اکثریت مشتریان بازار خودرو ما را تشکیل می دهند.
لازم به ذکر است که در ماه ژانویه، قرقیزستان بزرگترین مقصد صادراتی گرجستان از نظر ارزش کل تجارت شد. در اوایل سال 2024، شواهدی به دست آمد مبنی بر اینکه صادرات خودروهای غربی از گرجستان به روسیه با وجود ممنوعیت ادامه داشت.
در این گزارش آمده است که روس ها به احتمال زیاد این خودروها را از طریق کشورهای آسیای مرکزی وارد می کنند و این روند خرید خودروهای غربی را دشوارتر و گران تر می کند، اما غیرممکن نیست.
نیروی کار ارزان برای تعمیر خودروهای آسیب دیده
در سال 2022، گرجستان 7352 خودروی فرسوده به قزاقستان صادر کرد. اما در سال 2023، این تعداد به 39896 رسید که افزایش پنج برابری را نشان می دهد. در حالی که درگیری های ژئوپلیتیکی ادامه دارد، دلیل موفقیت صنعت خودروهای دست دوم گرجستان، جغرافیای آن است.
این کشور از طریق بنادر خود در دریای سیاه به اروپا و از طریق باکو پایتخت جمهوری آذربایجان در همسایگی خود به آسیای مرکزی دسترسی دارد.
یکی دیگر از عوامل کلیدی، اثربخشی هزینه نیروی کار در تعمیر خودروهای آسیب دیده است. در حالی که بیشتر خودروهای وارداتی به گرجستان بنزینی و گازوئیلی است، فعالان این حوزه در گرجستان می گویند که تقاضا برای خودروهای برقی به ویژه خودروهای هیبریدی به سرعت در حال افزایش است. در حال حاضر حدود 30 درصد خودروهای ورودی به گرجستان هیبریدی هستند.
واردات خودروهای دست دوم از گرجستان؟
چندی پیش رئیس اتاق مشترک ایران و گرجستان در خصوص جریان واردات خودرو از گرجستان به ایران اظهار داشت: صنعت خودرو در گرجستان رو به رشد است، بیشتر خودروهای گرجستانی به صورت واردات موقت و البته گرجستانی به ایران وارد می شود. خودروها نسبت به سایر خودروهای وارداتی قیمت مناسب تری دارند.
خانم فاطمه مقیمی افزود: البته عضویت کشور در اتحادیه اروپا باعث احتیاط بیشتر در تجارت با ایران شده است اما به هر حال مناطق آزاد در گرجستان همچنان فضای مناسبی برای تجارت است. البته نباید فراموش کرد که ایرانیان همچنان برای انتقال پول از گرجستان به ایران با مشکل مواجه هستند زیرا ایران عضو FATF نیست.
خانم مقیمی با اشاره به توسعه صنعت خودرو در گرجستان اظهار داشت: خودروهای گرجستانی عمدتاً به صورت واردات موقت به ایران وارد می شود. این می تواند تأثیرات عمده ای بر بازار خودرو در کشور داشته باشد، به ویژه از نظر تنوع بخشیدن به گزینه های موجود برای مصرف کنندگان. البته هنوز مشخص نیست که آیا واردات خودروهای جدید از گرجستان در دستور کار قرار دارد یا تنها خودروهای فرسوده اجازه ورود به این کشور را خواهند داشت. این موضوع نیازمند شفاف سازی بیشتر از سوی مقامات ذیربط است.
گرجستان به عنوان بازاری برای خودروهای دست دوم اروپایی شناخته می شود، بنابراین تمرکز اصلی احتمالاً بر واردات خودروهای دست دوم خواهد بود. با توجه به مقررات مربوط به واردات خودروهای فرسوده، ممکن است به زودی واردات خودروهای فرسوده از گرجستان آغاز شود.