وزارتخانه این ریال را چه زمانی به خودروساز تحویل میدهد؟
قبلا خودروسازان برنامه تولید را اعلام میکردند، اما حالا وزارتخانه این برنامه را اعلام کرد. بهنظر میرسد مدیران عامل خودروسازان، صرفا مدیران کارخانه شدهاند. چراکه دو پارامتر تولید و فروش توسط وزارتخانه تعیین میشود. گروه صنعتی ایرانخودرو و گروه خودروسازی سایپا باید خودشان مجموعه را بچرخانند، اما با دخالتهای بیدلیل هم خودروسازان و هم قطعهسازان را با مشکل مواجه میکنیم و ازسویدیگر مردم هم ناراضی میشوند. حتی مونتاژکاران بخش خصوصی اعم شرکتهای باسابقه یا تازهتاسیس که بهراحتی خودروهای خود را با خدمات خوب به فروش میرساندهاند، اکنون ملزم به حضور در طرح فروش سامانه یکپارچه هستند و در کنار محصولات قبلیشان، خودروهای جدیدی را نیز در این سامانه به فروش میرسانند. اما مشکل مردم و بازار این خودروها نبوده است. اگر قرار است طرح فروش یکپارچه انجام شود باید برای خودروهای اقتصادی باشد. اما شرکتهای تازه تاسیس، خودروهای لاکچری را وارد این طرح کردهاند که تیراژ و مشتری و قیمت آن نیز مشخص است.
موعدهای تحویل ۹۰۰هزار متقاضی را در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ پخش کردند، اما دوباره اعلام شد که تحویل ۱۴۰۳ با تغییر نوع خودروهای مورد تقاضا اولویتبندی شده است تا متقاضیان بتوانند خودروهای جایگزین را در سال ۱۴۰۲ تحویل بگیرند. (آمار این نوع خودروها هم از سوی گروه صنعتی ایرانخودرو ۵۳هزار دستگاه اعلام شده است که به تعهد خودروساز افزوده است.)
درحالحاضر عمده مشکل و مانع صنعت قطعه چیست؟
مگر خودروساز نمیداند که در چه خودروهایی تقاضای بیشتری دارد؟ موضوع این است که خودروساز در واردات CBU برخی خودروها، تولید بدنه و تولید موتور محدودیتهایی دارد. همین موضوع باعث میشود عرضه کمتری به بازار انجام شود، اما قطعا ایرانخودرو و سایپا میدانند که چه خودروهایی تقاضای بیشتری دارد.
هر دو انجمن مکاتبات لازم را انجام دادهاند، اما وزارتخانه هنوز موافقت خود را اعلام نکرده است. زمان میگذرد و ما یا باید رشد تولید داشته باشیم یا منتظر بمانیم و با گذر زمان متوجه شویم به برنامه مدنظر دست پیدا نکردهایم. تنها راهحل هم رشد تولید است تا مردم راضی شوند و بتوانیم خودرو تحویل دهیم.
آیا پیشبینی می شود که تحویل خودروها با توجه به این شرایط با تاخیر انجام شود؟
آیا تقاضای خودروها بر تولید خودروسازان تاثیرگذار است؟
افراد خبرهای هم در وزارتخانه فعالیت میکنند و این مسائل را بارها تجربه کردهاند. تجربه نشان داده است؛ ورود بیمناسبت دولت در برخی مواقع بهمنظور کمک، کار را سختتر کرده است یا کاری که را بهصورت روتین انجام میشده، خراب کرده است. کار و وظیفه دولت تدوین برنامه و سیاستگزاریها بوده است، اما نباید در زمینه فروش فعالیت کند. این موضوع برای اولین بار در دنیا تجربه شده و با نام طرح یکپارچه در کشور زیر نظر وزارتخانه انجام میشود.
با این شرایط تیراژ کاهش پیدا کرده است. تصور شما از فروش و عرضه چیست؟
تولید خودرو در سال جاری و با توجه به پیشفروش بیشاز ۹۰۰هزار دستگاه خودرو توسط خودروسازان باید روند افزایشی داشته باشد. این در حالی است که به نظر میرسد روند تولید در هفتههای اخیر افت کرده و این برای صنعت خودرو و البته بازار خودرو خبر خوبی نخواهد بود. چراکه افت تولید برابر با کاهش عرضه خودرو است و کاهش عرضه یعنی تاخیر در تحویل صدها هزار دستگاه خودرو به مشتریان. این مساله باعث نارضایتی مشتریان خواهد شد. بسیاری نسبت به فروش خودرو توسط وزارت صمت ابراز تعجب کردهاند که چگونه یک وزارتخانه به بحث فروش خودرو ورود کرده است. حتی برنامه تولید را هم که خودروساز باتوجه به بازارسنجی باید انجام دهد نیز وزارت صمت برعهده گرفته و این وزارتخانه است که تکلیف میکند خودروساز از کدام مدل چند دستگاه باید تولید کند.
برنامه فروش مشخص نیست. سال گذشته اعلام کردند متقاضیان ۱۰۰میلیون تومان را در صندوق سازمان حمایت از مصرفکننده مسدود کنند و حدود ۹۰۰هزار نفر هم در این طرح ثبت نام کردند و زمان تحویل برخی از خودروها به زمستان ۱۴۰۳ افتاد. قرار شد پنج اولویت در نظر بگیرند، اما برخی از خودروها قیمت مشخصی ندارند. چرا وزارتخانه قبل از اینکه قیمت خودرو مشخص شود، خودروها را میفروشد؟
خودروسازان از ابتدای سال چه اندازه افت تولید داشتهاند؟
واقعیت امر این است که سه سرفصل مهم در بحث موانع تولید قطعهسازی وجود دارد. یک مورد تاخیرهای مستمری است که در پرداخت مطالبات قطعهسازان ازسوی شرکتهای خودروسازی اتفاق میافتد. همچنین تاخیر چندماهه و ناعادلانه تعدیل قیمتها موضوع دیگری است که شاهد آن هستیم. هنوز درحال پیگیری تعدیل قیمتهای سال گذشته هستیم و به نتیجه نمیرسیم که این موضوع باعث ناامیدی میشود. زیرا مجبور میشویم زیر بار قیمتهای پایین برویم. بر این اساس، در حال آمادهسازی جدولی هستیم که گزارش کاملی از افزایش قیمت خودرو در بازار و خودروسازی است و افزایش قیمت قطعات در سال های اخیر را نشان میدهد.
از پیش از عید، خودروسازان تعهد داشتهاند و فروش بعد از عید هم به آن اضافه شد. شرایط را چگونه ارزیابی میکنید؟
از ۹۰۰هزار تقاضا باید بخشی عملیاتی شود تا تعهد آنها انجام شود. اما انگار تمایل ما بر این است که نارضایتی مردم را در زمینه خودرو بیشتر کنیم. هرچه از برنامهریزیهای اثرگذار و مفید و تسهیلکننده برای تولید غفلت کنیم، شرایط سخت و سختتر میشود. البته اقدامات و حرکات برخی خودروسازان مانند سایپا خوب بوده و برای خودروهای جدید برنامهریزی کرده و ارتباط خود را با زنجیره تامین بهبود بخشیده است، اما در برخی خودروسازان این اتفاق نمی افتد.