بازار خودرو در سالهای اخیر دستخوش تغییراتی شده است. مسائل سیاسی و اقتصادی تاثیرات بسیار زیادی بر این بازار داشته و البته نگرش مردم بهحوزه خودرو را نیز تغییر داده است.
کارشناسی خودروهای صفر و کارکرده و تفاوت محصولات داخلی و چینی
براساس اطلاعات منتشرشده، سهم کارشناسی برای محصولات خودروسازان مشخص شده است. در این فهرست، از مجموع خودروهایی که کارنامه اقدام بهکارشناسی آن کرده، 40 درصد مربوط بهمحصولات ایرانخودرو، 18 درصد سایپا و 16 درصد مربوط بهخودروهای چینی موجود در بازار بوده است. سهم کارشناسی خودروهای ژاپنی و کرهای نیز 14 درصد بوده و 10 درصد باقیمانده مربوط بهکارشناسی سایر برندها بوده است.
محصولات امویام؛ پرمعاملهترین خودروهای چینی در بازار
بازار خودروهای چینی طی سالهای اخیر و بهواسطه رشد کیفی این محصولات و بهلطف خدمات مناسب پس از فروش از سوی برخی شرکتها بسیار گسترده شده است. تنوع خودروهای چینی در بازار ایران بسیار افزایش یافته و در سگمنتهای مختلف بهبازار عرضه شدهاند. با این حال بهنظر میرسد تقاضا و معامله خودروهای چینی همانند محصولات داخلی تحتتاثیر افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید مردم بوده است. در این شرایط، معاملات خودروهای ارزانتر چینی طی سال گذشته افزایش بیشتری داشته است. با این حال محصول جک اس 5 اتوماتیک در رده نخست معاملات خودروهای چینی قرار دارد و محصول امویام 110، دانگفنگ اچسیکراس، امویام 315 و امویام 530 در ردههای بعدی بیشترین معاملات قرار گرفتهاند.
روند صعودی شاخص قیمت خودرو بالاتر از نرخ تورم
بررسی آمارهای منتشرشده نشان میدهد که قیمت خودرو از ابتدای سال 1401 تا انتهای سال، روندی صعودی داشته و بیش از 83 درصد رشد را نشان میدهد. یعنی اگر فردی ابتدای سال گذشته یکمیلیارد تومان در این بازار سرمایهگذاری کرده، در پایان سال بیش از 800 میلیونتومان سود کسب کرده است. این درحالی است که شاخص تورم در این سال 60 درصد رشد را نشان میدهد. یعنی تورم موجود در بازار خودرو حداقل 23 درصد بیشتر از تورم موجود در اقتصاد بوده است. همچنین آمارها نشان میدهد سود سرمایهگذاری در بازار خودرو بیش از دوبرابر سرمایهگذاری در بازار سرمایه است که طی سال 1401 حدود 41 درصد رشد داشته است.
محصولات ایرانخودرو؛ پرمعاملهترین خودروهای بازار 1401
در فهرست میزان معاملات مجموع خودروها، محصولات ایرانخودرو با سهم 44 درصدی از کل معاملات در صدر جدول قرار دارد و بعد از آن، با اختلاف یک درصدی محصولات سایپا در این بازار معامله شدهاند. بر اساس این آمار، 87 درصد معاملات سال گذشته مربوط بهخودروهای این دو خودروساز بزرگ کشور بوده است. بنا بهآمار تجمیعی پلیس، سال گذشته 7 میلیون دستگاه خودرو در کشور معامله شده؛ اما بنا بهآمار دیگر حدود 5 مدل خودرو سواری سال گذشته مورد داد و ستد قرار گرفته است. بنابراین بیش از 4 میلیون و 350 هزار دستگاه از خودروهای معاملهشده در بازار مربوط به دو خودروساز بزرگ کشور بوده است. خودروهای چینی هم بیش از 4 درصد معاملات و خودروهای ژاپنی و کرهای نیز 4 درصد معاملات را بهخود اختصاص دادهاند و مابقی معاملات به سایر برندها تعلق دارد.
محصولی که ابتدای سال خریداری میشود، با پیمایش هزاران کیلومتر و حتی صدمه و تصادف در پایان سال با سود قابل ملاحظهای قابل فروش خواهد بود؛ درصورتی که چنین خودرویی در پایان سال حداقل باید 20 درصد از ارزش ابتدایی خود را از دست داده باشد، اما بررسی بازار نشان میدهد این خودرو حتی بیش از 20 درصد و گاهی تا 100 درصد ممکن است رشد قیمت هم داشته باشد! در ادامه بهبررسی وضعیت بازار خودرو و نگاه و نگرش مردم بهبازار و خودرو در سال 1401 میپردازیم.
رقابت شانهبهشانه ایرانخودرو و سایپا در تستهای کارشناسی خودرو
مقایسه محصولات ایرانخودرو و سایپا با عمر 5 تا 6 سال (مدل 96 و 97) نشان از رقابت شانهبهشانه این دو خودروساز دارد. محصولات ایرانخودرو در بخش در، گلگیر و شاسی بیشترین سلامت را داشتهاند و درمقابل محصولات سایپا در بخش سقف، ستون، گیربکس و موتور بیشترین سلامت را در تستهای انجامشده بهدست آوردهاند. البته همانطور که اشاره شد، رقابت در این بخش بسیار نزدیک است و با درصدهای اندکی تفاوت پیش رفتهاند.
افزایش قیمت 70 تا 90 درصدی 64 درصد محصولات نو و کارکرده بازار
87 درصد مجموع معاملات در سال گذشته مربوط به 100 خودرو بوده است که پُرمعامله محسوب میشوند. آمارها نشان میدهد 64 درصد از خودروهای بازار طی سال 1401 بین 70 تا 90 درصد افزایش قیمت را تجربه کردهاند. در این بازار همچنین 4 درصد خودروها بیش از 100 درصد رشد قیمت داشتهاند. همچنین 2 درصد خودروها نیز حداکثر تا 60 درصد رشد قیمت داشتهاند.
خودروهای ژاپنی و کرهای کارکرده همچنان با سلامت کار میکنند
درمقایسه انجامشده میان چهار دسته از خودروهای کارکرده موجود در بازار (خودروهای 5 تا 6 ساله ژاپنی، کرهای، چینی و داخلی) خودروهای ژاپنی بیشترین درصد سلامتی را در بخشهای مختلف تست کارشناسی بهدست آوردهاند. در این بخش، بیش از 50 درصد خودروهای با عمر 5 تا 6 ساله داخلی ایرادات موتور و گیربکس دارند. درحالی که این نسبت برای خودروهای چینی و کرهای بین 20 تا 25 درصد بوده و برای خودروهای ژاپنی کمتر از 14 درصد است. این نشان از کیفیت بالای خودروهای ژاپنی در بازار دارد. این آمار میتواند مسیر مناسب را برای واردات خودروهای دستدوم خارجی که کلیات آن بهتصویب رسیده است، نمایان کند. بنابر این اطلاعات، واردات خودروهای دستدوم ژاپنی احتمالا با کمترین میزان خسارت همراه خواهد بود و آن دسته از خودروهای ژاپنی بهکشور وارد میشود که کمترین ایرادات فنی را داشته باشد.
بر اساس آمار موجود، قیمت محصولات نو و کارکرده سایپا طی سال 1401 بیش از 86 درصد رشد داشته است. در مقابل شاخص قیمت خودروهای نو و کارکرده ایرانخودرو 81 درصد رشد را طی سال 1401 نشان میدهد. بهنظر میرسد دلیل این رشد قیمت در محصولات سایپا، خودرو پرطرفدار پراید باشد که آخرین نمونههای صفر موجود آن از سالهای قبل، بهاصطلاح «گُلِ بازار» بوده است. فراوانی معاملات مربوط بهاین محصول و افزایش قیمت آن طی سال گذشته دلیل اصلی افزایش قیمت بیشتر خودروهای سایپا درمقایسه با ایرانخودرو است. همچنین مقایسه رشد محصولات داخلی با محصولات چینی حکایت از برنده شدن این خودروها دارد. بر اساس آمارها شاخص قیمت خودروهای نو و کارکرده چینی در سال گذشته افزایش 87 درصد را نشان میدهد. درمقابل محصولات داخلی حدود 83 درصد رشد را نشان میدهند.
در این خودروها 19 درصد مجموع ایرادات بهصدمات در، 2 درصد ایرادات موتور و 8 درصد صدمات گلگیر اختصاص دارد. نکته قابل توجه پایین بودن میزان ایراد موتور خودروهای چینی در مقابل محصولات داخلی است. همچنین ایرادات بدنه خودرو در محصولات چینی بهمراتب بیش از محصولات داخلی است.
پرمعامله بودن خودروهایی که دیگر تولید نمیشوند
آمار و اطلاعات منتشرشده نشان میدهد بازار همچنان اقبال فراوانی بهدو خودرو پراید و 405 دارد که دیگر تولید نمیشوند. کاهش قدرت خرید مشتریان طی سالهای اخیر کاهش عرضه خودروهای اقتصادی، تورم شدید در بازار خودرو و چندین عامل دیگر سبب شده است مردم بهسمت معامله خودروهایی مانند پراید و 405 بروند؛ بهطوری که 29 درصد معاملات سال گذشته بازار خودرو مربوط بهخودرو پراید و 8.5 درصد مربوط بهمحصول 405 است. همچنین 11.5 درصد از معاملات بهخودرو پارس مربوط میشود. یکی از دلایل اصلی رشد قیمتی این محصول و تفاوت چشمگیر قیمت کارخانه و بازار پارس پرتقاضا بودن آن است. در این آمار خودرو 206 حدود 7 درصد معاملات را بهخود اختصاص داده و سمند و تیبا هرکدام 2 درصد از مجموع معاملات سهم داشتهاند.
نکته جالب درمورد وانتپیکان است که 2 درصد مجموع معاملات سال 1401 را بهخود اختصاص داده که در نوع خود بینظیر است. این آمار نشان میدهد که بازار خودرو بهچه خودروهایی و در چه طیف قیمتی نیاز دارد. شاید هیاهوی مربوط بهقیمتگذاری برخی خودروهای لوکس، اصولا برای قشر بزرگ بازار که نیازمند این خودروهاست، اهمیتی نداشته باشد. رفتار مصرفکنندگان بر اساس این آمار، نشان از سمتوسوی بازار خودرو دارد و بهتر است سیاستگزاریها بهسمت پاسخگویی بهاین نیاز باشد.
آماری که مورد بررسی قرار دادهایم، از سوی شرکت کارنامه منتشر شده است. در این آمار به بیش از 50 هزار معامله و کارشناسی انجامشده از سوی این شرکت و همچنین آمار و اطلاعات بیش از 4 میلیون آگهی منتشرشده روی سایت دیوار بهعنوان یکی از مهمترین پلتفرمهای فروش خودرو که مورد استفاده عموم مردم در کشور است، استناد شده است.
طی سه سال اخیر، خودرو بهعنوان یک کالای سرمایهای با بازدهی و سود بسیار بالا فارغ از شکل مصرفی آن دیده شده است. خودرو در ایران بهکالایی تبدیل شده که ظاهرا در هیچ شکلی ارزش خود را از دست نخواهد داد.
پراید؛ صدرنشین بلامنازع معاملات در دو نیمه سال 1401
بررسی روند معاملات نشان میدهد با صعودی شدن قیمتها در نیمه دوم سال گذشته، معاملات خودرویی نیز دستخوش تغییر شده و احتمالا با کاهش قدرت خرید مردم، تقاضا بهسمت خودروهای ارزان رفته است. در این فهرست پراید بنزینی و دوگانهسوز پرتقاضاترین خودرو از سوی مشتریان بوده است. در نیمه دوم سال با افزایش شدید قیمت خودرو تقاضا برای 405 افزایش و تقاضا برای محصول پارس کاهش یافته است. درمجموع، پراید بنزینی بیش از 11 درصد معاملات نیمه اول و دوم بازار خودرو در سال گذشته را بهخود اختصاص داده است. پراید دوگانهسوز بیش از 7 درصد و خودرو 206 بیش از 6 درصد معاملات خودرویی سال گذشته را داشتهاند.
در انجام کارشناسی سلامت خودرو توسط «کارنامه»، 430 آیتم خودرو ارزیابی میشوند. نتایج بهدستآمده از این کارشناسیها نشان میدهد که خریداران این خودروها در زمان خرید این محصولات باید بهچه آیتمهایی توجه بیشتری داشته باشند.
از سانتافه تا پراید دوگانهسوز؛ خودروهایی با بیشترین افزایش قیمت
در این فهرست 10 خودرو با بیشترین افزایش قیمت در سال 1401 بهچشم میخورد؛ هیوندای سانتافه با 128 درصد بیشترین رشد قیمت را داشته و در صدر این فهرست قرار گرفته است. پراید سدان دوگانه سوز نیز با 95 درصد افزایش قیمت در رتبه دهم این لیست قرار گرفته است. همچنین 206 تیپ 3 با 114 درصد افزایش قیمت در صدر رشد قیمت محصولات داخلی و در رده دوم این فهرست قرار گرفته است. قیمت این محصول فروردین 1401 حدود 145 میلیونتومان بوده و در پایان سال به 312 میلیونتومان رسیده است. در این فهرست همچنین شاهد رشد 107 درصدی قیمت پیکان دوگانهسوز هستیم. در بین خودروهای چینی نیز محصول امویام 110 با رشد 96 درصدی در قیمت مواجه بوده است.
بر اساس این اطلاعات، 25 درصد خودروهای صفر داخلی و چینی کارشناسیشده، ایراد فنی یا آسیب بدنه داشتهاند.
در این بخش، خودروهای داخلی ایراددار 24 درصد گزارش شده است. اصلیترین ایراد خودروهای داخلی مربوط بهصدمات در با 12 درصد، ایرادات موتور با 8 درصد و صدمات گلگیر با 7 درصد بوده است. درمقابل خودروهای چینی ایراددار در 27 درصد کارشناسیهای انجامشده مشخص شدهاند.
