صنعت حمل‌ونقل ایران، بیش از یک دهه در سکون کامل قرار داشته است و همچنان نیز تغییر بزرگی در این صنعت دیده نمی‌شود. حمل‌ونقل عمومی و شهری تقریبا فرسوده شده است و گاهی چند اتوبوس و تاکسی از سوی خودروسازان تحویل مشتریان می‌شود. اما حرکت بزرگ و قابل اتکایی در این صنعت انجام نشده است. تعداد واگن‌های قطار شهری متناسب با نیاز کلانشهرهایی مانند تهران نیست و در این بخش نیز با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای، سرمایه‌گذاری به‌صورت اندک و به‌سختی انجام شده است. این روند باعث می‌شود حمل‌ونقل شهری مانند تهران که جمعیتی بیش‌از ۱۲میلیون نفر روزانه در آن تردد می‌کنند و حضور دارند، با چالش مواجه شود. با این‌حال، با فروش روزانه چندمیلیون بشکه نفت به مشتری اصلی ایران یعنی چین، شرایط برای تغییر حمل‌ونقل عمومی شکل گرفته است. هرچند بسیاری معتقدند دولت باید با اختصاص بودجه شرایط را برای فعال‌سازی تولیدکنندگان داخلی فراهم کند، اما به نظر می‌رسد دولت مسیر بازگشت پول نفت را با خرید اتوبوس، واگن و خودرو برقی و… از چین و به‌طور کلی توسعه حمل‌ونقل عمومی، هموار کرده است.
۷۹۱ واگن جدید برای شهر تهران
محمدحسین ادیب، اقتصاددان و پژوهشگر مسائل اقتصادی با اشاره به مسیر پیش روی حمل‌ونقل عمومی و انعقاد قرارداد با چین برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی اظهار کرد: «تغییر بیزینس در ۶ حوزه در تهران اتفاق می‌افتد که باید نگاه ترکیبی به هر ۶مورد آن داشت؛ نخستین نکته این است که ۳میلیارد دلار تفاهم‌نامه و توافق‌نامه با چین به امضا رسیده که ۷۹۱واگن برای شهر تهران در آن گنجانده شده است. این موضوع، جابه‌جاگری را در تهران وارد فاز جدیدی می‌کند.»
وی در ادامه تصریح کرد: «باید به این موضوع توجه داشت نفت به چین صادر و پول‌ها در آن‌جا انبار شده است. در مقابل نفتی که صادر می‌شود و درآمد حاصل از آن، این قرارداد درعین‌حال که به نظر می‌رسد تهران جدیدی را متولد می‌کند، مبلغی نیست.»
حمل‌ونقل عمومی تهران با چه وسایلی تزیین می‌شود؟
این اقتصاددان و پژوهشگر مسائل اقتصادی با اشاره به قراردادهای مختلفی که با چینی‌ها منعقد شده است، گفت: «۷۹۱ واگن با آخرین تکنولوژی روز دنیا وارد تهران می‌شود. همچنین قرار است خط ۱۱مترو تهران هم به چینی‌ها تحویل شود. هزار دستگاه اتوبوس برقی هم در این تفاهم‌نامه‌ها پیش بینی است شده که تا کمتر از دو سال آینده آن تمام این موارد به تهران می‌رسد.» وی در ادامه افزود: «همچنین هزار دستگاه اتوبوس گازسوز ۱۸متری، ۱۰هزار ون برقی، ۱۰هزار تاکسی برقی، ۱۰۰هزار موتور برقی در این قراردادها و در کنار تفاهم‌نامه ۲میلیارد دلاری درخصوص تجهیز فرودگاه امام(ره) با چینی‌ها وجود دارد. ۲۶۰ واگن هم برای مسیرهای بین شهری مشخصا برای تهران به اصفهان و مشهد با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در نظر گرفته شده است.»
توسعه حمل ونقل تهران؛ زمینه‌ساز تغییر قیمت بنزین
محمدحسن ادیب همچنین معتقد است با سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌ونقل تهران و تغییر چهره تهران، زمینه برای آزادسازی قیمت بنزین در کشور فراهم می‌شود. چراکه با برقی‌سازی حمل‌ونقل عمومی، زیرساخت‌های آزادسازی قیمت سوخت تا دو سال آینده فراهم خواهد شد.»
وی در این خصوص تاکید کرد: «همچنین قراردادی در این میان هست که براساس آن چینی‌ها با تاسیس کارخانه‌ای، زباله‌های ایران را به برق تبدیل خواهند کرد. این‌ها می‌تواند زیرساخت‌های آزادسازی قیمت بنزین باشد. برای این‌که حمل‌ونقل در تهران وارد بازار کاملا جدیدی می‌شود. این قراردادها ارتباطات را در تهران تغییر می‌دهد و تهران جدیدی را متولد می‌کند.»
وی افزود: «این تفاهم‌نامه‌هایی که امضا شده، آخرین تکنولوژی‌های دنیاست که در صورت اجرا در مقایسه با بسیاری از کشورها که در گذشته این موارد را توسعه داده‌اند، بسیار جلوتر خواهیم بود.»
چرایی ثبات نسبی قیمت دلار به‌رغم افزایش نرخ تورم
محمدحسین ادیب با اشاره به شرایط ایران در فروش نفت و تاثیر این فروش بر دور ماندن از بحران‌های جهانی گفت: «حرکت بازارها در جهان، دو گزاره متعارض با هم دارد؛ نرخ تورم جهانی نسبت‌به قبل از کرونا، ۴۵درصد افزایش یافته است و بازارهای جهانی صعودی بوده‌اند. اما نسبت‌به یک‌سال پیش تورم در دنیا منفی ۸.۵درصد بوده و بازارها نزولی شده‌اند.
این دو سیگنال کاملا متناقض است. فعال اقتصادی ایرانی اگر با سیگنال قبلی بیاید، انتظار تورم را دارد، اما می‌بیند که نه‌تنها تورم نیست، بلکه ۸درصد نیز قیمت‌ها در بازارهای جهانی نزولی است. این‌که قیمت‌ها در دنیا پایین آمده، بازار ایران را به حال خود نمی‌گذارد و این بازار هم واکنش نشان می‌دهد.»
وی افزود: «همیشه این‌طور بود که وقتی بازارها در جهان نزولی بود، بازار ایران صعودی می‌شد که باعث می‌شود فعال اقتصادی ایران، حرکت اقتصاد جهانی را درک نکند. علت اصلی این بود که با نزولی‌شدن بازارهای جهانی، قیمت نفت سقوط می‌کرد و درآمدهای نفتی ما کم می‌شد و درنتیجه دلار گران و بازارهای ایران صعودی می‌شد. درحال‌حاضر بازارهای جهان نزولی و نفت گران است. به همین دلیل با وجود تورم، دلار گران نمی‌شود. نزولی‌شدن بازارهای جهانی، سقوط قیمت نفت را می‌طلبید، اما تا این نقطه این اتفاق نیفتاده است.»
به اعتقاد این اقتصاددان، شرایط فروش نفت به چین و افزایش میزان صادرات این محصول، باعث شده است تا نرخ ارز در شرایط خوبی باقی بماند. فروش نفت به چین باعث خواهد شد در ازای آن حمل‌ونقل عمومی کشور به جهش قابل‌توجهی برسد.
به نظر می‌رسد تجهیز و نوسازی حمل‌ونقل شهر تهران طی دو سال آینده، رقم قابل‌توجهی صرفه‌جویی در مصرف سوخت ایجاد کند. چراکه درحال‌حاضر ناوگان حمل‌ونقل عمومی عمدتا فرسوده است و مصرف سوخت بسیار بالایی دارد.
کاهش مصرف سوخت زمینه را برای توسعه بیشتر حمل‌ونقل عمومی فراهم کرده و ایجاد زیرساخت در حوزه حمل‌ونقل عمومی، باعث می‌شود تا سیاستگزاری به سمت آزادسازی قیمت سوخت حرکت کند.
منبع: https://www.donyayekhodro.com/news/247076/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%88%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%85%D9%84-%D9%88%D9%86%D9%82%D9%84-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86